Ken jezelf door je denkbeelden

We identificeren mensen aan de hand van hun gezicht, zonder dat wordt het een willekeurig lichaam, en we lezen andere mensen aan de hand van hun gezicht. Zien we een gezicht, dan maken we er verbinding mee. Foto' s waarop een hoofd ontbreekt verhindert een dergelijke identificatie en dwingt onze blik op zoek te gaan naar andere identificatiemogelijkheden, en dat gaat van wie ze is, wat het eerste is waar we naar vragen en wat op het gezicht is gericht, tot wat ze is.

- Karl Ove Knausgard  Het Amerika van de ziel

And i said to my body;.softly. i

want to be your friend. It took a

long breath and replied, i have been 

waiting my whole life for this.

- Nayyirah Waheed

De vervreemdingseffecten op het uiterlijk van ons lichaam zijn al met al onschuldig in vergelijking met de ziekmakende vervreemdingseffecten op de binnenkant van ons lijf. Onderzoek legt steeds duidelijker het verband tussen stress  en ernstige ziektes. Ondanks onze langere levensduur en betere gezondheid  zien we dat mensen op jongere leeftijd steeds meer ziektes en stoornissen ontwikkelen waarvoor ogenschijnlijk een duidelijke  verklaring ontbreekt.

We vinden geen oorzaak omdat we nog te vaak exclusief medisch-biologisch redeneren en omdat we alles netjes  in hokjes willen opdelen en benoemen, zelfs als we niet begrijpen wat er aan de hand is.  Hokjes scheppen een illusie van veiligheid. Naast de stijging van het aantal mensen die aan onverklaarbare pijn lijden, zien we een toename van obesitas en auto-immuunziektes. Op mentaal vlak zetten depressie en angst de toon, samen met een ADHD-drukte(we lopen, spreken, eten stukken sneller dan een generatie terug) die heel plots kan omslaan in een totaal energieverlies door burn-out of het chronisch- vermoeidheidsyndroom.

De ziektes ontstaan nooit plotseling; ze hebben een jarenlange voorgeschiedenis, waarbij ons lichaam al heel wat signalen gaf dat we verkeerde 'keuzes' aan het maken zijn, als individu en als gemeenschap.

De woorden 'Mijn lichaam heeft niet dezelfde ideeën als ik' komen van de Franse cultuurfilosoof Roland Barthes, die in dezelfde zin stelt dat plezier opduikt wanneer het lichaam zijn eigen ideeën begint te volgen. Het omgekeerde is zo mogelijk nog juister: met pijn en ziekte geeft mijn lijf te kennen dat ik de verkeerde richting uit ga.

Als ik met enige regelmaat nekklachten krijg, als ik aan spanningshoofdpijn lijd, dan is de boodschap dat er iets schort aan mijn manier van leven. We hebben er alle belang bij ons lichaam serieus te nemen, en dat is al helemaal het geval als mijn lichaam'niet dezelfde ideeën heeft als ik'. In deze redenering is het Ik uitdrukkelijk een vervreemd Ik dat in de valkuil gestapt is van ongezonde praktijken.

Als ik mij identificeet met beelden en idealen die ingaan tegen mijn lichaam, dan is mijn buik de eerste lichaamsregio die protest aantekent, lang vooraleer ik bewust besef wat er aan de hand is. Onze (onder) buik is een lichaamsregio waar affecten voelbaar worden, wat wr kunnen terugvinden in de wijsheid van onze taal: 'het ligt zwaar op mijn maag', 'er ligt iets op mijn lever'. Wanneer ik daar geen gehoor aan geef en ondanks de protesten verderga op de ingeslagen weg, worden de signalen dwingerder en verschuift protest van ongemak naar pijn en vervolgens naar ziekte.

Mijn lijf tekent protest aan - het doet pijn. Geef ik daar gehoor aan?

Psychotherapie maakt van elk probleem een subjectief, innerlijk probleem. En dat is niet waar de problemen vandaan komen. Ze komen uit de omgeving, de steden, de economie, het racisme. Ze komen van de architectuur, schoolsystemen, kapitalisme, uitbuiting. Ze komt uit vele plaatsen waar psychotherapie geen aandacht aan besteedt. In psychotherapie draait het allemaal om jou: jij bent degene die ongelijk heeft.

- James Hillman A Blue Fire