Startpagina

'Jullie hebben horloges en wij hebben de tijd'. Indiaans gezegde.
Achter dit gezegde  gaat een diep inzicht schuil in de manier waarop wij omgaan met de eisen en de mogelijkheden van het leven. En ook wordt duidelijk hoezeer een mechanische en een spirituele opvatting van tijd tegenover elkaar staan.

De Grieken maken onderscheid tussen chronos en kairos. Chronos is de tijd die meetbaar is . Niet voor niets hebben wij het over een chronometer, een tijdmeter. In het Westen onderwerpen wij ons aan de tijd die meetbaar is. Wij maken afspraken tot op de minuut nauwkeurig, kijken constant op ons horloge om te zien of de ander de afspraak ook stipt nakomt en of wij zelf eveneens op de afgesproken tijd arriveren. Alles moet binnen een precies vastgelegd tijdsbestek worden afgehandeld. De tijd die meetbaar is , dwingt oom ons leven in een keurslijf te persen. De God van de Chronos is een tiran.

Indianen erkennen veeleer de god Kairos als heer. Kairos is het gunstige ogenblik, de tijd die aangenaam is. Terwijl met het begrip chronos de kwantitatieve tijd wordt bedoeld, duidt de term kairos een bijzondere eigenschap aan van de tijd. Het is het ogenblik dat je moet benutten, het ogenblik waar je aan meedoet, het ogenblik waarop je er helemaal bent.

Indianen verstaan onder het begrip 'tijd'blijkbaar het juiste ogenblik. Zij nemen de tijd. Zij genieten van de tijd. Zij ervaren de tijd. Wie zich onderwerpt aan het dictaat van chronos , ervaart tijd niet als iets dat welkom en aangenaam is, maar als tirannie. Indianen benutten de tijd. Wanneer ik helemaal in het nu leef, dan ervaar ik de tijd. Dan staat de tijd soms stil.

En ik merk dat het nu het juiste tijdstipis om te stoppen of iets te doen, iets te laten groeien of iets te beslissen.

Voel de tijd.
'Iedereen probeert de tijd te doden. En niemand wil sterven.
Dit van oorsprong Franse spreekwoord, is een paradoxale uitspraak. Wij doden de tijd. Maar doordat we de tijd doden, willen wij de dood zelf uit de weg gaan. Wij doden de tijd om de dood niet te hoeven ontmoeten. Wij willen de tijd niet voelen omdat wij  in de ervaring van tijd ook onze beperkheid voelen. In onze beperktheid manifesteert zich de dood. De dood is de eigenlijke beperking van onze tijd. Wij doden liever de tijd dan de tijd onder ogen te zien. Maar alleen degene die de confrontatie met de dood aangaat, zal de tijd bewust waarnemen en ervaren.

De dood laat ons zien waar het werkelijk op aankomt. Wij kunnen niets meenemen, noch ons succes, noch ons bezit, noch de mensen van wie wij houden.

Met de dood leven betekent ook: bewust en helemaal in het nu leven, voelen wat het leven uiteindelijk is: een geschenk.

Wat wij presteren , is absoluut niet essentieel. Alleen wie de dood bewust waarneemt, ervaart tijd als iets vitaals. Tijd wordt zinloos wanneer de dood wordt verdrongen.

Maar wat is dat moment?
WE proberen de tijd te beheersen; toch glipt hij tussen onze vingers door. Hoe word je gelukkig in het nu? Het is nog niet eens zo lang geleden dat we leefden volgens heel andere ritmen. Volgens het ritme van de zon, die opkomt, op haar hoogste punt komt en weer ondergaat. het ritme van het jaar werd afgezet in de feestdagen. Later kwamen er klokken waarop je de tijd kon aflezen.

Een uur kan zich voor je uitstrekken als een onmetelijke woestijn of als zand tussen je vingers door glippen. De tijd wordt stroperig als je je verveelt, als je ziek bent of bang. De tijd vliegt als je veel nieuwe indrukken opdoet, als je iets doet waar je helemaal in opgaat(flow), als je plezier hebt- en ja, hoe drukker we het hebben, hoe sneller de tijd lijkt te gaan!
We willen de tijd vasthouden. In het moment zijn. Het Nu beleven. Zo opgaan in het moment dat we de tijd vergeten.
Maar hoe doe je dat?

1. Open je zintuigen. Wat voel je, ruik je, hoor je, zie je, proef je.
2. Richt je aandacht. als je naar iemand luistert, luister dan.
3. Probeer het Nu te zien als ruimte in plaats van als tijd. 
De ruimte in jou waar alles zich afspeelt- het Nu be,n jij.

a. Hoe kijk je tegen de wereld aan als je ervan uitgaat dat je de eeuwigheid tot je beschikking hebt?

b. Stel je voor dat je met je rug naar de toekomst staat. Je overziet het verleden, maar hebt geen idee wat er achter je ligt, in de toekomst. Je beweegt je achterwaarts door de tijd. Wat heeft dat voor invloed op je beleving van het nu?

Hoe zit onze tijdsbeleving eigenlijk in elkaar? Want de tijd is zo vanzelfsprekend in ons leven aanwezig dat we ons nauwelijks meer bewust zijn van onze opvatting erover. En die hebben we wel degelijk. Om te beginnen zijn er de cirkel en de rechte lijn. Onze klokken draaien rond, de dag eindigt en dan is er weer een nieuwe dag, na zaterdag komt zondag, en aan het einde van het jaar begint een nieuw jaar. Dat zijn allemaal cirkels, maar toch is onze tijdsbeleving uitgesproken lineair. We stellen ons de tijd doorgaans voor als een lijn met links het verleden, rechts de toekomst en middenin een streepje dat het heden voorstelt. Dat streepje schuift op je levenslijn steeds verder naar rechts. 

Je wordt geboren en je sterft, daartussenin leef je. Die naderende deadline legt druk op de ketel. Je hebt maar één leven, en daar moet je het mee doen. Er moet dus geleefd worden, en elke dag telt. Dit besef van de tijd is voor ons westerlingen zo vanzelfsprekend dat we er niet eens bij nadenken.
Maar in het hindoeïme, bijvoorbeeld, wordt het leven gezien als een cirkel. De dood is geen eindpunt, maar een nieuw begin. Dus je hoeft niet koste wat kost het beste uit dit leven te halen. Het gaat erom een beter mens te worden- en daartoe heb je de eeuwigheid tot je beschikking.

Meestal ervaren we de tijd in ons leven als een voortdurende kracht die aan ons trekt en ons zegt dat we alsmaar naar het volgende moment moeten. En de meeste mensen zullen zeggen dat ze niet genoeg tijd hebben. Maar waar bevindt het leven zich? Altijd in het Nu. Nergens anders, en zeker niet in de tijd.

De tijd is iets wat ons al snel overneemt, iets waardoor we ons laten meeslepen. Altijd maar een doel nastreven, hopen dat je in de toekomst iets krijgt wat je nu ontbreekt: als ik harder werk, als ik een betere spirituele leraar heb, dan bereik ik wat ik wil- of dat nu een groot huis is of spirituele verlichting. Intussen verstrijkt de tijd zonder dat je hem werkelijk ervaart.

Tijd bestaat eigenlijk helemaal niet, niet op zo'n manier dat je het kunt ervaren. het verleden en de toekomst bestaan alleen als gedachtestroom. Het probleem is dat we die ' psychologische tijd ' wel gebruiken om ons leven te definiëren. Wat jij leven noemt, bestaat in die tijd. Als je over leven nadenkt... waar is dat leven dan? Dan kruip je in je hoofd  en duik je in je archief. Je kiest de dingen waarvan jij denkt dat die jouw leven zijn. En dan komt het verhaal. maar dat is het leven helemaal niet. dat noem je de levenssituatie. En als je gevangen zit in je levenssituatie, die uit niets meer bestaat dan uit je geestelijke verleden en toekomst, dan is er alleen een verhaal, een beweging van gedachtestromen. En wat je mist, is leven.

De diepere betekenis van 'tijd maken' is: ruimte maken. Wat er in de ruimte van het Nu is, verandert steeds, maar het Nu verandert niet. Het Nu, dat ben jij. Het is altijd dit moment, dit tijdloze bewustzijn. Je kunt het zien als een moment van wakker worden. Niet meer streven naar verlichting in de toekomst, maar nu voelen dat je een bewustzijn bent dat dingen waarneemt. Dit is het moment waarop je niet meer in de tijd bent, maar simpelweg bent. Het is gelukt: je hebt de tijd verslagen.

uit: De kracht van het Nu  Eckhart Tolle